Tanımlar

Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB), kişinin hayatını tehdit eden veya yoğun duygusal etkiler bırakan bir olay sonrasında yaşadığı psikolojik bir rahatsızlıktır. Bu durum, kişinin olaydan sonra da sürekli olarak stres ve korku hissetmesine neden olur. İşte TSSB'nin başlıca özellikleri: Yeniden Yaşama: Travmatik olayın sürekli olarak zihinde canlanması veya kabuslarla tekrar yaşanması. Kaçınma Davranışları: Travmayı hatırlatan yerlerden, kişilerden veya durumlardan kaçınma isteği. Yoğun Duygusal Tepkiler: Ani öfke, korku, suçluluk ya da utanç gibi aşırı duygusal tepkiler. Uyku Sorunları: Uyuyamama, sık uyanma ya da kabuslar nedeniyle dinlenememe. Dikkat Sorunları: Odaklanmada güçlük veya sürekli tetikte olma hali. Fiziksel Belirtiler: Çarpıntı, terleme, mide bulantısı gibi stres kaynaklı fiziksel belirtiler. İlişkilerde Zorluk: Aile, arkadaş veya iş ilişkilerinde kopukluk ve uzaklaşma. Depresyon ve Kaygı: Yoğun mutsuzluk, umutsuzluk ve endişe hali. Özsaygı Sorunları: Kendini suçlama ya da değersizlik hissi. Hayattan Kopma: Sosyal etkinliklerden uzaklaşma ve yaşamdan keyif alamama. TSSB, profesyonel destekle tedavi edilebilen bir durumdur. Terapi, ilaç tedavisi ya da her ikisinin kombinasyonu, bireyin iyileşmesine yardımcı olabilir. Psikolog İsmail Büyük ile TSSB tedavisi hakkında daha fazla bilgi almak ve destek sürecine başlamak için iletişime geçebilirsiniz.

Depresyon, kişinin günlük yaşamını olumsuz etkileyen, uzun süreli üzüntü, isteksizlik ve enerji kaybı gibi belirtilerle karakterize ciddi bir ruh sağlığı sorunudur. Sadece duygusal değil, aynı zamanda fiziksel belirtiler de gösterebilen depresyon, bireyin hayat kalitesini önemli ölçüde düşürebilir. İşte depresyonun başlıca özellikleri: Sürekli Üzüntü: Kendini sürekli mutsuz, üzgün veya boşlukta hissetme hali. İlgi ve Zevk Kaybı: Daha önce keyif alınan aktivitelerden zevk alamama. Enerji Düşüklüğü: Sürekli yorgunluk ve halsizlik hissi. Uyku Problemleri: Aşırı uyuma veya uykusuzluk gibi sorunlar. İştah Değişiklikleri: Çok fazla yemek yeme veya iştah kaybı nedeniyle kilo değişiklikleri. Konsantrasyon Zorluğu: Dikkat toplamada zorluk veya karar verme yetisinde azalma. Umutsuzluk ve Karamsarlık: Gelecek hakkında sürekli olumsuz düşünceler. Kendini Suçlama: Kendini değersiz, yetersiz veya suçlu hissetme. İntihar Düşünceleri: Hayatı sonlandırma düşünceleri veya girişimleri. Fiziksel Belirtiler: Baş ağrıları, mide problemleri ve ağrı gibi açıklanamayan fiziksel şikayetler. Depresyon tedavi edilebilir bir durumdur. Psikoterapi, ilaç tedavisi veya her iki yöntemin kombinasyonu ile bireyler bu süreci aşabilir. Psikolog İsmail Büyük ile depresyon tedavisi ve destek süreci hakkında detaylı bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Kişilik bozuklukları, bireyin düşünce, duygu ve davranış biçimlerinde uzun süreli, katı ve çevreye uyum sağlamada zorluk yaratan kalıplarla karakterize edilen psikolojik rahatsızlıklardır. Bu durum, kişinin sosyal, mesleki ve kişisel ilişkilerini olumsuz etkileyebilir. Tedavi sürecinde psikoterapi ve, gerektiğinde, ilaç desteği etkili olabilir.

Kaygı bozukluğu, kişinin günlük yaşamını zorlaştıracak derecede aşırı endişe, korku ve gerilim hissetmesine neden olan bir psikolojik rahatsızlıktır. Bu durum, belirli bir olay veya durumla ilgili olmadan, sürekli kaygı ve stres yaşanmasına yol açar. Kaygı bozukluğu, bedensel belirtilerle de kendini gösterebilir, örneğin çarpıntı, terleme, baş dönmesi ve uyku sorunları gibi. Profesyonel terapi, gevşeme teknikleri ve gerektiğinde ilaç tedavisi ile kaygı bozukluğu yönetilebilir.

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), kişinin istemsiz ve tekrarlayan düşünceler (obsesyonlar) ile bunlara karşı koymak amacıyla yaptığı davranışlar (kompulsiyonlar) arasında sıkışıp kalması durumudur. Bu düşünceler, bireyin günlük yaşamını zorlaştıracak kadar rahatsız edici olabilir ve kompulsiyonlar, kaygıyı hafifletmeye yönelik olsa da genellikle geçici bir rahatlama sağlar. Örneğin, el yıkama, kontrol etme veya sayma gibi tekrarlayan davranışlar ortaya çıkabilir. OKB, terapi ve ilaç tedavisi ile yönetilebilen bir durumdur.

Panik atak, aniden ve beklenmedik bir şekilde ortaya çıkan yoğun korku ve kaygı nöbetleridir. Bu ataklar sırasında kişi, kalp çarpıntısı, nefes darlığı, terleme, baş dönmesi ve ölüm korkusu gibi fiziksel ve duygusal belirtiler yaşayabilir. Panik ataklar, genellikle birkaç dakika sürer, ancak kişinin tekrar yaşama korkusu nedeniyle yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Tedavi, genellikle psikoterapi ve gerektiğinde ilaçlarla yapılır ve panik atakların yönetilmesine yardımcı olabilir.

Öfke kontrol bozukluğu, bireyin öfkesini yönetmede zorluk yaşaması ve bu öfkenin aşırıya kaçması durumudur. Kişi, küçük bir tetikleyici ile bile ani ve orantısız öfke patlamaları yaşayabilir. Bu durum, kişisel ilişkilerde, iş yaşamında ve sosyal ortamlarda ciddi sorunlara yol açabilir. Öfke kontrol bozukluğu, genellikle dürtü kontrolü eksikliği ve duygusal regülasyon problemleriyle ilişkilidir. Tedavi, psikoterapi, özellikle bilişsel-davranışçı terapi ve bazen ilaç tedavisi ile öfke yönetimi becerilerinin geliştirilmesini hedefler.

Sınav kaygısı, öğrencilerin sınav öncesi veya sırasındaki aşırı endişe, stres ve korku durumudur. Bu kaygı, öğrencilerin performansını olumsuz etkileyebilir, konsantrasyon zorluğuna, unutkanlık, bedensel belirtiler (terleme, titreme) ve uyku problemlerine yol açabilir. Sınav kaygısının temel sebepleri arasında başarısızlık korkusu, yetersizlik hissi ve mükemmeliyetçilik yer alabilir. Kaygı yönetimi teknikleri, rahatlama egzersizleri, nefes alma teknikleri ve zaman yönetimi becerilerinin geliştirilmesi, sınav kaygısını hafifletmeye yardımcı olabilir. Psikoterapi ve gerektiğinde rehberlik hizmetleri de faydalı olabilir.

Özgül fobiler, belirli bir nesne, durum veya aktiviteye karşı yoğun ve irrasyonel korku duymaktır. Kişi, bu korkularla karşılaştığında büyük bir anksiyete yaşar ve bu durum, günlük yaşamını olumsuz yönde etkileyebilir. Özgül fobiler, örneğin, yükseklik korkusu (akrofobi), kapalı alan korkusu (kloostrofobi), örümcek korkusu (arahnofobi) gibi spesifik korkular şeklinde kendini gösterebilir. Kişi, bu durumla yüzleşmekten kaçınır veya korkuyu kontrol etmek için aşırı davranışlar sergileyebilir. Tedavi, genellikle bilişsel-davranışçı terapi ve maruz kalma terapisi ile korkuların yönetilmesine yardımcı olabilir.

Sosyal fobi, sosyal durumlarda aşırı korku, kaygı ve utangaçlık hissiyle karakterize edilen bir anksiyete bozukluğudur. Kişi, başkalarının kendisini olumsuz değerlendireceği veya yargılayacağı düşüncesiyle sosyal ortamlardan kaçınma eğiliminde olur. Bu durum, özellikle topluluk içinde konuşma, yeni insanlarla tanışma veya göz teması kurma gibi sosyal etkileşimlerde belirginleşir. Sosyal fobi, bireyin iş, okul veya kişisel ilişkilerinde zorluklara yol açabilir. Tedavi, genellikle bilişsel-davranışçı terapi (BDT), maruz kalma terapisi ve gerektiğinde ilaç tedavisi ile yapılır.

Yas, sevilen birinin kaybı sonrasında yaşanan doğal ve duygusal bir tepkidir. Bu süreç, bireyin kaybı kabul etme, acıyı işleme ve yeniden denge kurma sürecini içerir. Yas, kişiden kişiye değişiklik gösterse de genellikle üzüntü, öfke, suçluluk, inkar, kabul etme ve bazen de rahatlama gibi duygusal evrelerden geçer. Yas tutma süreci, zaman içinde azalabilir, ancak kaybın etkileri bazen uzun süre devam edebilir. Her birey, kendi hızında ve biçiminde yas tutar. Terapötik destek, yas sürecinin sağlıklı bir şekilde işlenmesine yardımcı olabilir ve bu duygusal acının yönetilmesini kolaylaştırabilir.